در مرزهای شرقی افغانستان، طالبان با چرخبال‌هایی ساخت هند رزمایش نظامی برگزار کردند — رزمایشی که بیش از آن‌که نمایش قدرت باشد، پیامی سیاسی داشت: نزدیک‌شدن بیشتر کابل به دهلی‌نو و فاصله‌گیری از اسلام‌آباد.

اما پرسش اصلی این است: آیا این بازی با کارت هند، واقعاً به سود افغانستان تمام می‌شود؟

سایه‌ی جنگ سرد جدید در جنوب آسیا

رقابت هند و پاکستان، از دهه‌ها پیش بر سر افغانستان جریان دارد. هر دو کشور، افغانستان را میدان نفوذ و امنیت خود می‌دانند.

پاکستان همواره از حضور هند در کابل بیم داشته، و هند نیز در تلاش بوده تا از خاک افغانستان به‌عنوان راهی برای مهار اسلام‌آباد استفاده کند.

در چنین معادله‌ای، طالبان با برگزاری رزمایش با چرخبال‌های هندی، به‌جای قدرت‌نمایی ملی، خود را وارد منازعه‌ای خطرناک میان دو رقیب اتمی کرده‌اند.

افغانستان؛ زمین بازی یا بازیگر؟

تاریخ افغانستان نشان داده که هرگاه دولت‌ها یا گروه‌های حاکم تلاش کرده‌اند از اختلافات قدرت‌های منطقه‌ای برای منافع کوتاه‌مدت استفاده کنند، در نهایت خود قربانی همان بازی شده‌اند.

از دوران شوروی تا حضور امریکا، و حالا رقابت هند و پاکستان — همواره دیگران تصمیم گرفته‌اند و افغانستان هزینه پرداخته است.

طالبان امروز با تکیه بر حمایت سیاسی یا فنی هند، شاید بخواهند پیام استقلال به پاکستان بدهند، اما در عمل، در حال بازکردن جبهه‌ای تازه از رقابت استخباراتی در خاک خود هستند.

پیام خطرناک به منطقه

رزمایش اخیر، اگرچه در ظاهر حرکتی نمادین بود، اما برای اسلام‌آباد معنای روشنی داشت: طالبان آماده‌اند روابط خود را با هند گسترش دهند.

این اقدام می‌تواند باعث واکنش‌های تندتر از سوی پاکستان شود — از فشار اقتصادی و مرزی گرفته تا حمایت از مخالفان مسلح طالبان در داخل افغانستان.

در چنین سناریویی، بازنده نهایی نه هند است و نه پاکستان؛ بلکه افغانستان است که بار دیگر میدان جنگ نیابتی می‌شود.

نیاز به سیاست متوازن، نه ماجراجویی

اگر طالبان واقعاً می‌خواهند خود را قدرتی مستقل در منطقه نشان دهند، باید سیاستی متوازن در برابر هر دو کشور اتخاذ کنند.

استفاده ابزاری از روابط با هند برای فشار بر پاکستان، در کوتاه‌مدت شاید امتیاز سیاسی بیاورد، اما در بلندمدت، افغانستان را به صحنه‌ی رقابت استخباراتی و بی‌ثباتی تازه می‌کشاند.

جمع‌بندی

افغانستان به جای رزمایش با چرخبال‌های دیگران، به رزمایش عقل سیاسی و دیپلماسی هوشمندانه نیاز دارد.

تا زمانی که کابل میان اسلام‌آباد و دهلی‌نو در نوسان باشد، نه استقلال به‌دست می‌آید و نه امنیت پایدار.

در منطقه‌ای که هر حرکت نظامی پیام سیاسی دارد، بازی با کارت هند علیه پاکستان، بیشتر از آن‌که به دشمن آسیب بزند، استخوان خود افغانستان را می‌شکند

عزیزالله مبشر