به دنبال خروج نظامیان اتحاد جماهیر شوروی پس از 10 سال اشغال از افغانستان در سال 1989 که همراه با شکستی بزرگ برای ارتش سرخ رقم خورد، مردم افغانستان پیروزی بزرگی در برابر شوروی به دست آوردند اما این کشور با سقوط دولت کمونیستی در سال 1992 به دلیل عدم کفایت و طمع‌کاری رهبران جهادی وارد جنگ‌های داخلی و دوره طولانی بی ثباتی شد.

گزارش از جاوید محمدی

در این شرایط آشفته و با استمرار درگیری‌های شدید بین گروه‌های مجاهدین در شهرها و ولایات مختلف، گروهی متشکل از طالبان در مدارس دینی پاکستان به نام “تحریک اسلامی طالبان” به رهبری ملا محمد عمر مجاهد در سپتامبر 1994 میلادی با هدف “مقابله با شر و فساد و ایجاد یک نظام اسلامی مبتنی بر فقه حنفی” در افغانستان از مرز سپین‌بولدک ولایت قندهار در جنوب کشور ظهور کرده و به سرعت نفوذ خود را گسترش دادند.

ملا محمد عمر مجاهد فرزند مولوی غلام نبی متولد سال 1960 در روستای چاهِ همت شهرستان خاکریز ولایت قندهار که در 8 سالگی به مدرسه دینی در ولایت ارزگان رفت و با اشغال افغانستان از سوی ارتش شوروی سابق در سال 1979 با هدف جهاد مسلحانه در صف “حرکت انقلاب اسلامی” به رهبری مولوی محمد نبی محمدی در ولایت‌های ارزگان و قندهار فعالیت کرده بود، هنگام جنگ بر ضد نیروهای شوروی سابق و ارتش وقت افغانستان زخمی شده و بینایی چشم راست خود را از دست داد

ملا محمد عمر پس از سرنگونی حاکمیت کمونیستی در افغانستان در پایان سال 1992 یک مدرسه دینی در شهرستان میوند ولایت قندهار گشوده و خواستار ایجاد نظمی بر اساس “اصول اسلامی” در کشور بود

طالبان در 3 اکتبر 1994 در یک حمله غافلگیرانه مرکز ولایت قندهار را تصرف کرده و تا سال 1995 موفق شدند ولایت استراتژیک هرات در مرز ایران و ترکمنستان را تسخیر کنند. همچنین این گروه در آغاز سال 1995 توانست 12 ولایت افغانستان را تحت کنترل خود درآورده و کابل را محاصره کردن

شامگاه روز جمعه 27 سپتامبر 1996 طالبان وارد کابل شده و با برافراشتن پرچم سفید “امارت اسلامی” بر برج کاخ ریاست جمهوری افغانستان قدرت را در ‌دست گرفته و کنترل تمامی بخش‌های پایتخت را به دست گرفتند. بیش از 90 درصد خاک افغانستان در تسلط این گروه بود و مقاومت نیروهای مجاهدین موسوم به ائتلاف شمال به فرماندهی احمد شاه مسعود علیه طالبان در ولایات پنجشیر تخار و بدخشان و تخار همچنان ادامه یافت

اعضای طالبان بلافاصله پس از ورود به کابل سراغ نجیب‌الله، رئیس‌جمهور اسبق افغانستان که به دفتر سازمان ملل پناهنده شده بود، رفتند. آنها سپس وی و برادرش شاهپور احمدزی را در چهارراه آریانا به دار آویختند

طالبان پس از ورود به کابل نام حکومت خود را “امارت اسلامی افغانستان” اعلام کرده و تمامی رسانه‌های تصویری و خصوصی را بستند و نام رادیو افغانستان را به “رادیوی شریعت” تبدیل کردند. این گروه همچنین استادیوم کابل را به میدان اعدام مردان و زنان تبدیل و زنان را در حضور هزاران مرد تیرباران کردند.

رژیم ایجاد شده توسط طالبان در افغانستان در سال‌های 1996 تا 2001 تنها توسط پاکستان، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در جهان به رسمیت شناخته شد. در این دوره، این گروه از اسامه بن لادن میلیاردر سعودی که برخی از جنگجویان خارجی را که در دهه 1980 علیه شوروی در افغانستان میجنگیدند، در یک “شبکه تروریستی بین المللی” به نام “القاعده” سازماندهی کرد

11 سپتمبر

روزی که گروه القایده با سازمان دهی از خاک افغانستان  به دو بزرگترین برج های جهان وقت حمله کردن

واکنش ایالات متحد امریکا حمله به خاک افغانستان و جنگ در مقابل تروریسم و ساقط کردن گروه  طالبان شروع کردن

طالبان در 13 نوامبر از پایتخت کابل و از قندهار که قلعه آن‌ها در اوایل ظهورش محسوب می‌شد، عقب نشینی و با حملات هوایی ائتلاف به رهبری آمریکا سرنگون شد

مذاکرات صلح

اولین اقدام با هدف برقراری مذاکرات صلح بین طالبان و گروه‌های افغان در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما صورت گرفت. مقامات واشنگتن در سال‌های 2011، 2012 و 2013 چند بار به این اقدام متوسل شده، اما تمام این اقدامات ناکام ماندند

موضوع برقراری مذاکرات صلح پس از انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا در 2017 دوباره مطرح شد. نمایندگان آمریکا و طالبان در تاریخ 25 فبروری 2019 برای مذاکرات صلح در دوحه برای نخستین بار گردهم آمدند.

این مذاکرات در تاریخ 22 فبروری 2020 مجددا از سر گرفته شد. زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه ایالات متحده برای صلح افغانستان و ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی گروه طالبان طی مراسمی در دوحه، پایتخت قطر «توافق‌نامه صلح در افغانستان» میان آمریکا و طالبان را امضا کردند که بر اساس این توافق‌نامه مقرر شد 5 هزار زندانی طالبان از زندان‌های دولت افغانستان و یک هزار گروگان و اسیر در دست طالبان آزاد و گفت‌وگوهای بین‌الافغانی نیز آغاز شود

اخرین میخ بر تابوت جمهوریت

افغانستان کم کم به دست طالبان سپرده میشود ولایت ها یکی پی دیگری سقوط میکردن غزنی میدان وردک ننگرها و محاصره کابل تنگ تر میشد تا بود به روز دوشنبه ۱۵ اگست سال 2021 خبر فرار اشرف غنی از سوی رسانه های افغانستان  و داکتر عبدالله عبدالله و حامد کرزی رییس جمهور اسبق اعلان شد و شامگاه دوشنبه کابل به طور کامل به دست گروه طالبان سقوط کرد .